Artysta i grafik S. Fijałkowski pochodzi z miejscowości Zdołbunów w Ukrainie, ale sławę i uznanie artysta zyskał w polskiej Łodzi. S. Fijałkowski był uczniem i asystentem słynnego artysty awangardowego Władysława Strzemińskiego. Postać W. Strzemińskiego miała niebagatelny wpływ na kształtowanie się poglądów artystycznych S. Fijałkowskiego. W rezultacie stał się naśladowcą swojego nauczyciela. Prace S. Fijałkowskiego znajdują się w licznych kolekcjach prywatnych i państwowych w kraju i za granicą – pisze łódzki.eu.
Uczeń W. Strzemińskiego
S. Fijałkowski urodził się 4 listopada 1922 roku w Ukrainie w mieście Zdołbunów. W czasie II wojny światowej hitlerowcy wywieźli go do Królewca na prace przymusowe. Artysta rozpoczął swoje twórcze poszukiwania w polskiej Łodzi, dokąd przeniósł się po zakończeniu II wojny światowej.
W 1946 roku rozpoczął regularne studia malarskie w założonej w 1945 roku Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Łodzi. Później uczelnię nazwano Akademią Sztuk Pięknych. Powstanie szkoły dla artystów stało się możliwe dzięki wieloletniej pracy miejscowych artystów: W. Strzemińskiego i Stefana Wegnera, a także Felicjana Szczęsnego Kowarskiego, Romana Modzelewskiego, Ludwika Tyrowicza i innych.
S. Fijałkowski był uczniem, a później asystentem W. Strzemińskiego, znanego artysty awangardowego lat 20. i 30. XX wieku. W. Strzemiński, wraz z innymi artystami, którzy nazywali siebie „artystami rewolucjonistami”, czynił znaczne starania o powołanie w Łodzi Muzeum Sztuki i wspomnianej szkoły plastycznej.
Osobowość W. Strzemińskiego, jego poglądy na sztukę miały znaczący wpływ na kształtowanie się własnych poglądów artystycznych S. Fijałkowskiego. Z sentymentem wspominał swojego mentora po tym, jak władze komunistyczne zabroniły artyście nauczania w szkole plastycznej.
W latach 1947-1993 S. Fiałkowski pracował na swojej macierzystej uczelni, a w 1983 roku został profesorem. Artysta odegrał ważną rolę w kadrze dydaktycznej łódzkiej Akademii Sztuk Pięknych – właściwie ukształtował oblicze tej placówki oświatowej.
W różnych latach profesor prowadził także gościnne wykłady za granicą. W szczególności w Mons, Marburgu i na Uniwersytecie Justusa Liebiga w Gießen
Twórczość i sukces S. Fijałkowskiego
Artysta i grafik S. Fijałkowski tworzył w duchu awangardy. Artysta był jednym z przedstawicieli grupy łódzkich artystów awangardowych tworzących tzw. „Krąg Strzemińskiego”, czyli ludzi skupionych wokół idei artysty i pedagoga W. Strzemińskiego.
S. Fijałkowski rozpoczął swoją niezależną twórczość od buntowniczego odwołania do impresjonizmu i kubizmu. Pod koniec lat 50. poszedł typową drogą ówczesnych artystów polskich zafascynowanych formalizmem: zainteresował się możliwościami symbolicznego użycia środków wyrazu charakterystycznych dla malarstwa abstrakcyjnego. Kierował się przekonaniem, że „odrealniona” forma ma sens istnienia w obrazie, gdy jest nasycona znaczeniem.
Większość jego prac została zbudowana na stosunkowo prostej zasadzie: niemal jednolitym kolorystycznie tle z elementami przypominającymi geometryczne kształty o zmiękczonych krawędziach. S. Fijałkowski stosował ograniczoną paletę kolorów, nie stronił od powściągliwych, zimnych barw, jego obrazy charakteryzowała asceza narzędzi malarskich, skupienie, harmonia nastawienia emocjonalnego i intelektualnego, intuicja ze świadomością, indywidualne wyrażanie dobrze znanych każdemu treści. Jego prace malarskie i graficzne układają się w cykle kompozycji abstrakcyjnych – „Wąwozy”, „Studia talmudyczne”, „Autostrady”.
Od lat 80. artysta odmawiał nazywania swoich obrazów – zamiast tytułów dodawał po prostu datę lub dedykację do swoich prac.
S. Fijałkowski reprezentował Polskę na Biennale w São Paulo (1969) i Biennale w Wenecji (1972). Był uczestnikiem „Sympozjum Plastycznego Wrocław ’70”. Artysta otrzymał wiele nagród na licznych wystawach. W szczególności na Biennale Grafiki w Krakowie (1968 i 1970), na wystawie Bianco e Nero w Lugano (1972), na Biennale Grafiki w Ljubljanie (1977), na Triennale „Graphica Creativa” w Jyväskylä (1978 ), na Biennale Grafiki we Frechen (1978), na Biennale Grafiki Europejskiej w Heidelbergu (1979), na Międzynarodowym Festiwalu Malarstwa w Cagnes-sur-Mer (1986).
Jego prace znajdują się w licznych kolekcjach prywatnych i publicznych w Polsce i za granicą, m.in. w Museum of Modern Art w Nowym Jorku, Tate Gallery w Londynie, Albertina Gallery w Wiedniu.
W 2003 roku z okazji 80. urodzin artysty Muzeum Narodowe w Poznaniu, Muzeum Narodowe we Wrocławiu i Narodowa Galeria Sztuki „Zachęta” w Warszawie zorganizowały retrospektywną wystawę jego prac.
S. Fijałkowski jest nosi tytuł doktora honoris causa Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi. W 2013 roku Prezydent RP Bronisław Komorowski odznaczył artystę pochodzenia ukraińskiego Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Polskiego Odrodzenia za wybitny wkład w kulturę polską i światową, a także za osiągnięcia w twórczości i działalności artystycznej.
Artysta zmarł 4 listopada 2020 roku w Łodzi – mieście, które stało się jego drugim domem, mieście, w którym powstała jego historia sukcesu.